
پایان نامه بررسی تاریخی فقه و فقهای امامیه از قرن اول تا دوازدهم
فرمت فایل دانلودی: .docxفرمت فایل اصلی: Doc
تعداد صفحات: 151
نوع فایل: word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 151 صفحه
چکیده
بررسی تاریخی آغاز فقه در مذهب تشیع و نیز سیر تعالی و گسترش آن در ادوار بعدی خود، نمایانگر ظهور و بروز فقهای بسیار ارزشمند در عرصه علوم دینی است که با تألیف کتب و رسالات متعدد ضمن روشن کردن مسیر برای فقها و محققین بعدی، توانسته اند به تبیین و تصریح ابهامات مسائل دینی و اسلامیبپردازند. بنابراین بررسی این سیر تاریخی میتواند به منظور شناسایی کلیۀ فقها و اندیشمندان و نیز رسالات و تألیفات آنان ارزشمند باشد. در این پژوهش به بررسی تاریخ فقه و فقهای شیعه از قرن اول تا دوازدهم (ابن بابویه تا وحید بهبهانی) میپردازیم. بررسی نتایج پژوهش نشان میدهد که رشد و بالندگی فقه سیاسی و دینی شیعه بخصوص در قرن سوم و چهارم و نیز هفتم و هشتم بسیار بیشتر از سایر ادوار بوده و پیدایش فقهای گرانقدر و تأسیس مراکز دینی و نیز تعدد تألیف کتب و رسالات فقهی، خود شاهدی بر این مدعا میباشد. هدف از رسالۀ حاضر بررسی تاریخ فقه و فقهای شیعه از فرن اول تا دوازدهم هجری است، لذا سعی میشود تحولات و تطورات فقه شیعه بررسی شده تا نقش فقیهان در این روند فکری و جایگاه و منزلت آنان در میان جامعه نشان داده شود. تحقیق حاضر، با استفاده از روش کتابخانه ای انجام یافته و مباحث آن در دو بخش اصلی تنظیم شده است. در بخش اول ابتدا کلیات تحقیق و تعاریف اصطلاحات فقهی و نیز اداور فقه شیعه از قرن اول تا دوازدهم هجری و نیز امتیازات و فقهای هر عصر مطرح شده است؛ در بخش دوم نیز تاریخ فقهای شیعه از قرن اول تا دوازدهم هجری بهمراه آثار و ابداعاتشان طرح شده است؛ در این بخش ابتدا به بررسی شخصیت هر کدام از فقها و شرح زندگی آنها پرداخته شده است، سپس به گفتار دانشمندان و سایر فقها در مورد آن فقیه اشاره میشود. بعد از معرفی اساتید و شاگردان این فقها، آثار و تألیفات آنان نیز بیان میشود.
کلید واژگان: فقه، تاریخ فقه و فقها، ادوار فقه، فقه شیعه.
فهرست مطاالب
چکیده 1
فصل اول: کلیات پژوهش
۱-۱- مقدمه: 3
۱-۲- بیان مسأله پژوهشی 4
۱-۳- اهمیت و کاربرد نتایج تحقیق 5
۱-۴- پشینۀ علمیموضوع 5
۱-۵- اهداف تحقیق 8
۱-۵-۱- اهداف کلی 8
۱-۵-۲-اهداف کاربردی 8
۱-۶- فرضیه ها و سؤالهای تحقیق 9
۱-۶-۱- فرضیهها 9
۱-۶-۲- سؤال های تحقیق 9
۱-۷- روش تحقیق 10
۱-۸- مفاهیم 10
۱-۸-۱- فقه 10
۱-۸-۲- مفهوم اصطلاحی فقه 11
۱-۸-۳- شیعه 12
فصل دوم: بررسی ادوار فقه و آثار فقهی امامیه از قرن اول تا دوازدهم
۲-۱-ادوار تدوین فقه امامیه و تقسیمات آن 14
۲-۲-تقسیم بندی ادوار فقه امامیه به ۹ عصر 14
۲-۲-۱- دورۀ اول: عصر تفسیر و تبیین 14
۲-۲-۱-۱-امتیازات و ویژگیهای دورۀ اول 15
۲-۲-۱-۲- فقهای دورۀ اول 16
۲-۲-۱-۳- فقهای صاحب کتاب فقهی دورۀ اول 16
۲-۲-۲- دورۀ دوم: عصر محدثان 17
۲-۲-۲-۱- امتیازات دورۀ دوم 17
۲-۲-۲-۲- فقهای دورۀ دوم 18
۲-۲-۳- دورۀ سوم: عصر آغاز اجتهاد 20
۲-۲-۳-۱- امتیازات دورۀ سوم 20
۲-۲-۳-۲- فقهای دورۀ سوم 21
۲-۲-۴- دورۀ چهارم: عصر کمال و اطلاق اجتهاد 23
۲-۲-۴-۱-امتیازات دورۀ چهارم 24
۲-۲-۴-۲- فقهای دورۀ چهارم 25
۲-۲-۵- دورۀ پنجم: عصر تقلید 27
۲-۲-۵-۱- امتیازات و ویژگیهای دورۀ پنجم 28
۲-۲-۵-۲- فقهای دورۀ پنجم 29
۲-۲-۶- دورهی ششم: عصر نهضت مجدد مجتهدان 30
۲-۲-۶-۱- امتیازات دورۀ ششم 31
۲-۲-۶-۲- فقهای دورۀ ششم 32
۲-۲-۷- دورۀ هفتم: عصر پیدایش مذهب اخباریان 38
۲-۲-۷-۱- امتیازات دورۀ هفتم 38
۲-۲-۷-۲- فقهای دورۀ هفتم 38
۲-۲-۸- دورۀ هشتم: عصر جدید استنباط 41
۲-۲-۸-۱- پیدایش اخباریان و مقاومت اصولیین 41
۲-۲-۸-۲- امتیازات دورۀ هشتم 42
۲-۲-۸-۳- فقهای دورۀ هشتم 42
۲-۲-۹- دورۀ نهم: عصر حاضر 44
۲-۲-۹-۱- امتیازات دورۀ نهم 44
۲-۲-۱۰- فقهای دورۀ نهم 45
۲-۲-۱۰-۱- فقهای معاصر 46
فصل سوم: بررسی تاریخ فقهای شیعه از قرن اول تا چهارم
۳-۱- روی کار آمدن حکومت ها در دورۀ زمانی قرن اول تا چهارم هجری و جایگاه شیعیان 51
۳-۱-۱- عصر خلفا 51
۳-۱-۲- عصر امویان 51
۳-۱-۳- حکومت عباسیان 52
۳-۱-۴- دوران حکومت امین تا واثق 52
۳-۱-۵- عصر متوکل و پس از آن 54
۳-۱-۶- عصر آل بویه، فاطمیان و حمدانیان 54
۳-۱-۷- حمدانیان و مذاهب شیعه 56
۳-۲- شیعه در عهد سلجوقیان و ایوبیان 57
۳-۳- علمای قرن چهارم ﻫ. ق 58
۳-۳-۱- شیخ مفید 58
۳-۳-۲- شیخ صدوق 59
۳-۳-۲-۱-آثار شیخ صدوق 59
۳-۳-۳- ابوالجیش البلخی، المظفر بن محمد احمد خراسانی 60
۳-۳-۴- الناشی الاصغر (الصغیر) ابوالحسین علی بن عبدالله بن وصیف 60
۳-۳-۵- صاحب بن عباد 61
۳-۳-۶- شیخ ابوالقاسم علی بن احمد بن علی الحزّار الرازی 61
۳-۳-۷- ابوالحسین محمد بن احمد بن الحارث الخطیب البساق المعروف به الحارثی 61
۳-۳-۸- ابوالحسین الشمشاطی 61
۳-۳-۹- فضل بن عبدالرحمن بغدادی 62
۳-۳-۱۰- ابومحمد یحیی بن الحسین العلوی 62
۳-۳-۱۱- ابوجعفر احمد بن محمد بن رستم بن نردیان طبری 62
۳-۳-۱۳- ابوالحین محمد بن بشر الحمدنی السوسنجردی 63
۳-۳-۱۴- شیخ ابواسحاق ابراهیم بن اسحاق بن ابوسهل نوبختی 63
۳-۳-۱۵- ابوالقاسم علی بن احمد الکوفی 63
۳-۳-۱۶- ابوجعفر محمد بن علی بن عبدک جرجانی 63
۳-۳-۱۷- محمود بن الحسین 64
۳-۳-۱۸- ابوالحسن علی بن الحسین المسعودی 64
۳-۳-۱۹- ابومحمد حسن بن موسی نوبختی 64
۳-۳-۲۰- ابومحمد الحسن بن علی بن ابن عقیل العمانی معروف به ابن عقیل عمانی الخداء 65
۳-۳-۲۱- اسماعیل نوبختی، ابوجعفر محمد بن علی بن اسحق 65
۳-۳-۲۲- محمد بن القاسم، ابوبکر البغدادی 65
۳-۳-۲۳- اسماعیل بن علی بن اسحاق بن ابی سهل بن نوبخت 65
۳-۳-۲۴- سید مرتضی مشهور به علم الهدی 66
۳-۳-۲۴-۱- آثار سید مرتضی 67
۳-۳-۲۵- شیخ طوسی 67
۳-۳-۲۵-۱-آثار شیخ طوسی 68
۳-۴- تدوین و تبیین اصول و مبانی فقه شیعه 69
۳-۵- تدوین و تنقیح احادیث 71
۳-۶- نهادینه کردن سازمان روحانیت 73
۳-۷- تأسیس مدارس و مراکز علمی 75
۳-۸- تربیت شاگردان 76
۳-۹- تألیف کتاب و تأسیس کتابخانهها 78
۳-۱۰- مسافرت علما به نقاط مختلف و تأثیر آن در گسترش تشیع 79
فصل چهارم : بررسی تاریخ فقهای شیعه از قرن پنجم تا هشتم
۴-۱- بررسی دیدگاه و نظریات فقهای شیعه از اوایل قرن پنجم هجری به بعد 83
۴-۲- حوزه های حله و جبل عامل در سالهای 85
۴-۳- بررسی فقهای قرن پنجم تا هشتم 87
۴-۳-۱-شیخ ابوالصلاح حلبی 87
۴-۳-۲- سلّار دیلمی 88
۴-۳-۲-۱- آثار مهم سلّار 89
۴-۳-۳- قاضی عبدالعزیز بن برّاج 89
۴-۳-۳-۱- آثار ابن برّاج 89
۴-۳-۴-۱- رواج فقه ابن حمزه 91
۴-۳-۴-۲- آثار ابن حمزه 91
۴-۳-۵- قطب الدین راوندی 92
۴-۳-۵-۱- آثار راوندی 92
۴-۳-۶- امین الاسلام طبرسی 92
۴-۳-۶-۱- آثار طبرسی 93
۴-۳-۷- خواجه نصیرالدین طوسی 93
۴-۳-۸- محمد بن ادریس حلّی 94
۴-۳-۸-۱- ویژگی های ابن ادریس 94
۴-۳-۸-۲- آثار ابن ادریس 95
۴-۳-۹- محقق حلی 95
۴-۳-۹-۱-آثار محقق حلی 97
۴-۳-۹-۲- ملاقات خواجه نصیرالدین طوسی با محقق حلی 98
۴-۳-۱۰- علامه حلی 98
۴-۴- برخی از دیدگاههای خاص علامه در فقه 105
۴-۴-۱- فخرالمحققین 105
۴-۴-۱-۱- استعداد و نبوغ فـخـرالـمـحـقـقین 106
۴-۴-۲- شهید اول 109
۴-۴-۲-۱- آثار شهید اول در فقه 111
۴-۴-۲-۲- اساتید شهید اول 112
۴-۴-۲-۳- شاگردان شهید اول 113
فصل پنجم: بررسی تاریخ فقهای شیعه از قرن نهم تا دوازدهم
۵-۱- بررسی اندیشه و آراء فقهای قرن نهم تا دوازدهم 115
۵-۱-۱- فاضل مقداد 115
۵-۱-۱-۱- بررسی آثار فاضل مقداد 116
۵-۱-۲- احمد بن فهد الحلی 117
۵-۱-۲-۱- آثار احمد ابن فهد حلی 117
۵-۱-۲-۲- شاگردان ابن فهد حلی 118
۵-۱-۳- شیخ علی بن هلال جزایری 119
۵-۱-۴- محقق کرکی 120
۵-۱-۴-۱-آثار علامه کرکی 120
۵-۱-۵- شهید ثانی 121
۵-۱-۵-۱- آثار شهید ثانی 122
۵-۱-۵-۲- رسائل شهید ثانی 123
۵-۱-۶- مقدس اردبیلی 124
۵-۱-۶-۱-آثار علامه اردبیلی 124
۵-۱-۷- شیخ بهاء الدین عاملی 125
۵-۱-۷-۱- تألیفات بهاء الدین عاملی 125
۵-۱-۷-۲- شاگردان شیخ بهائی 126
۵-۱-۸- محقق سبزواری 126
۵-۱-۸-۱-آثار محقّق سبزواری 127
۵-۲- نتیجه گیری نهایی 128
منابع و مآخذ 130
چکیده انگلیسی 135